فساد اداری علل و راهکارهای مبارزه با آن
مقدمه
مطالعه تاریخ تمدنهای باستان بیانگر این نکته است که فساد در جوامع بشری قدمتی به اندازه تمدن داشته و اکنون نیز یکی از مسائل مبتلا به کشور های جهان میباشد .
فساد اداری نابسامانی‌های بسیاری  برای جوامع بشری به دنبال داشته و جنگ های پی در پی، خشونتها و قیام علیه تمدنهای حاکم، از بین رفتن سازمانها و در هم ریختن جوامع ناشی از فساد بوده است .
امروزه تاکید کشورهای مختلف برای پیشگیری از فساد به سه رکن اصلی، آموزش کارکنان، انتخاب افراد بر اساس شایستگی و مکانیزه کردن نظامهای عملیاتی باعث شده است که مبارزه با فساد، شکل اصولی و علمی خود را طی نماید .
تعریف فساد اداری
فساد پاداشی نامشروع است که برای ورود فرد متخلف به تخلف از وظیفه، تخصیص داده می شود. بطوریکه این پاداش، سوء استفاده از اختیارات دولتی را برای کسب منابع شخصی موجب می‌گردد.
علل فساد اداری :

• سیستم ناکارآمدی ادری جامعه :

نظام اداری فاسد آنقدر ضوابط و مقررات غیر ضروری و دست و پاگیر دارد که موجب نفوذ سلیقه افراد در لایه های اداری جامعه شده که این خود نتیجه ای جز ایجاد بستر فساد اداری ندارد. همچنین دستگاههای نظارتی تخصص و توان شناسایی و برخورد با فساد اداری در سطح کلان و خرد را ندارند.

• خصوصی سازی به روش غیر مسئولانه :

متاسفانه در رده های بالای نظام اداری اتخاذ خط مشی محافظه کارانه و بر خلاف منافع عام، با عث شده ادارات و نهادها بصورت   غیر مسئولانه به رواج گذشته شود و برای از بین بردن اعتراض مخالفین، تجربه خصوصی سازی در کشور های پیشرفته مطرح می شود پر واضح است که روش خصوصی سازی در آن کشورها با روشی که در کشورهای در حال توسعه در پیش گرفته شده بسیار متفاوت است.

• ضعف فرهنگی :

ارتکاب فساد اداری در سالهای اخیر قبح اخلاقی و رزالت خود را از دست داده و متاسفانه در سطوح مختلف بعضاًٌ بدون احساس شرم و خجالت در حضور عام انجام می شود و تبلیغات لازم در مذمت و نکوهش آن بمنظور جلوگیری از گسترش آن وجود ندارد .

• تفاوت در سطح درآمد کارکنان :

تفاوت فاهش در در آمد کارکنان با رتبه و پائین و از سویی تورم روز افزون و نیز بیکاری فراوان سبب ایجاد فساد در اقشار مختلف جامعه بخصوص کارکنان دولت شده است و در صورتیکه توازن و تناسب برای در آمد کارکنان در سطوح مختلف در جامعه ایجاد نگردد نمی توان فساد اداری را از بین برد و یا حداقل کاهش داد .
ابزار های مبارزه با فساد اداری

• اصلاح ساختار اداری

اعمال اصلاحات در سازمانهای دولتی از جمله اصلاح و بهبود تشکیلات سازمانها، بهبود نظام بودجه ریزی، مدیریت مالی اثر بخش، نظام مالیاتی کارآمد، تشکیل دولت الکترونیک و اقداماتی از این قبیل می تواند در کاهش عرضه و اداری موثر باشد.

• کشف فساد و مجازات مجرمین

سیستم نظارت بر عملکرد نهادهای اداری و شناسایی ماموران فساد و مجازات آنها انفصال از خدمات دولتی و تغیر محل خدمت و تنزیل حقوق و سمت از جمله موارد پیشگیری در ایجاد فساد و حذف عوامل مفسده زا می باشد .

• افزایش آگاهی عمومی

افزایش آگاهی مردم برای مبارزه با فساد می تواند ذهنیت شهروندان و ماموران دولتی را در رابطه با فساد تغییر دهد. از جمله راهکارهای این مقوله می توان به برنامه های آموزشی در موسسات دانشگاهی و مدارس و مراکز فرهنگی و ایجاد برنامه های تبلیغاتی ضد فساد با استفاده از رسانه های جمعی اشاره نمود.

• اصلاح سیستم پرداخت حقوق و دستمزد

از بین بردن تبعیض در پرداخت حقوق و دستمزد در سطوح مختلف ترمیم حقوق و مزایای کاکنان کم درآمد شاید در بین دیگر راهکارهای ارائه شده در مبارزه با فساد مهمترین و مفید ترین گام به سوی داشتن جامعه خالی از فساد اداری باشد .
نتیجه :
امروز کشور ما احتیاج به فعالیت اقتصادی سالم و ایجاد اشتغال برای جوانان وسرمایه گذاری مطمئن دارد. این امر نیازمند فضایی است که در آن سرمایه گذار، کشاورز، صنعتگر، مبتکر علمی، جوینده کار و ... از صحت و سلامت ارتباطات اداری و اماتی و صداقت متصدنیان امور اداری و اقتصادی مطمئن باشند و احساس امنیت و آرامش کنند . اگر دست مفسدان و سوء استفاده کنندگان از امکانات از امکانات حکومتی قطع نشود و اگر امتیاز طلبان و زیاده خواهان طرد نشوند همه احساس ناامیدی و ناامنی خواهند کرد و تعدادی از آنان برای استفاده از راههای نامشروع و غیر قانونی تشویق خواهند شد.
به امید عزم ملی در مبارزه با فساد انشاءا...
مولف: محمدابراهیم کاظمی
منابع

1.  کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مقابله با فساد دفتر مقابله با جرم سازمان ملل متحد  نشر گرایش .
2.  کارگاه آموزشی بررسی و شناسایی قابلیتهای قانون گذاری برای مبارزه با فساد .
3.  فساد مالی و توسعه نیافتگی – نشریه رسالت .
4.  فساد اداری – نادر حبیبی – انتشارات وثقی .